මාලිනී ගෝවින්නගේ ලියූ “චේ” චරිතාපදානය මීට වසර 10කටත් පෙර එක හුස්මටම කියෙව්වේ අර්නස්ටෝ චේ ගුවේරා නම් අමරණීය විප්ලවවාදියාගේ ජීවිත කතාව කියවීමට මා බොහෝ අසාවෙන් සිටි නිසාය. චේ බොහෝ හිත් ඇදගන්නා සුළු පෞර්ශයකින් සහ කැරිස්මාවකින් යුතු පුද්ගලයෙකි. ඒ බව මොනවට පැහැදිලි වන්නේ ඔහුගේ මරණයෙන් වසර 52ක් ගතවූ අද දිනයේත් ඔහුගේ රුවට, අදහස්වලට, සටන්කාමීත්වයට පමණක් නොව විලාසිතාවන්ටද පෙම් බඳින ගැටවර – ගැටවරියන්, තරුණ තරුණියන් පමණක් නොව වැඩිහිටියන්ද කොතෙකුත් සිටින නිසාය.
ගෝවින්නගේගේ “චේ” කෘතිය වැදගත්වන්නේ එය ඕනෑම දැනුම මට්ටමක සිංහල පාඨකයාට ඉතාමත් උචිත ලෙස සරල බසකින් ලියවී ඇති නිසාය. චේ ගැන ලියවුණ බොහෝ සිංහල පොත පත තිබුණද ඔහු ගැන දැනගනීමට ඇති බොහෝ වැදගත් කරුණු සහිතව ඉතා රසවත් ලෙස ගෝවින්නගේ කෘතිය සම්පාදනය කර ඇත.
චේ කළු හෝ සුදු චරිතයක් නොව. ඔහු අළු පාට චරිතයකි. වරක අහිංසක ගැමියන්ගේ ශුභසිද්ධිය වෙනුවෙන් ජීවිත අවදානම ගෙන කැප වන ඔහු තවත් වරෙක ප්‍රතිවිප්ලවකරුවකු වෙඩි තබා මරාදමන්නේ කිසිදු අනුකම්පාවක් රහිතවය.
බොහෝ ආකර්ෂණීය පෙනුමකින් යුතු චේ නිරතුරුවම සුන්දර ළඳුන්ගේ අවධානයට පත්වේ. ඒවා සාමාන්‍ය ආදර සම්බන්ධතාවයන් වලින් එහා යන අවස්ථාද කොතෙකුත් ඇත.
චේ ත්‍රාසය, වීරක්‍රියාවලට ඉතා ලැදි පුද්ගලයෙකි. විප්ලවයේ ඇති කටුක අත්දැකීම්, නිරතුරුව ඇති ජීවිත අවදානම, පාවාදීම්වලට ලක්වීමේ අනතුරු, ඔහුට නිරතුරුවම වද දෙන සුවකළ නොහැකි ඇදුම රෝගය වැනි කොතෙකුත් සෘණාත්මක බලවේග තිබුණත් ඒ කිසිවකින් ඔහුව නැවතිය නොහැක.
ගෝවින්නගේගේ කෘතියේ ඇති පහත සඳහන් කොටස ඒ ලෙසම ඔබට ඉදිරිපත් කරන්නේ ඔබට එය කියවීමට උනන්දුවක් ඇතිකරනු පිණිසමය.
“ඔබ අයුක්තිය දැකීමේදී කෝපයෙන් හදවත රත් වන්නේද,එසේනම් ඔබද මාගේ සහෝදරයෙකි.”
ස්ථානය – හිගුවේරා. බොලිවියාව. පාසැල් ගොඩනැගිල්ලකදී.
දිනය – 1967.10.09
…චේ මරා දමන ලද්දේ ඉන් පසුවය. මරා දැමීමට පෙර ඔහුගේ ඡායාරූප කීපයක් ගන්නා ලද අතර, ඔහු වෙත වූ සියළු ලියකියවිලි ද ඡායාරූප ගත කරන ලදී. ඉන්පසු ගරිල්ලා නායකයාට වෙඩි තැබිය යුත්තේ කා විසින්දැයි තීරණය කළ යුතු විය. ඒ සඳහා රැස්ව සිටි හමුදා නිලධාරීන් අතර තුණ්ඩු අදින ලදී. වාසනාව හිමිවූයේ මාරියෝ ටෙරාන් නම් හමුදා නිලධාරියාටය. එක් වෙඩි උණ්ඩයකින් චේගේ ප්‍රාණය නිරුද්ධ කිරීම දුෂ්කර කාරියක් වන්නට ඇත. එසේත් නැතහොත් මාරියෝ දක්ෂ වෙඩික්කාරයෙකු නොවුණා විය හැක. ඔහු මුලින්ම පිට පිට වෙඩි හතරක් එල්ල කළේය. ඒ සියල්ල වැදුණේ චේගේ ඉණෙන් පහළටය. තවමත් එළඹි සිහියෙන්ද, නොසිඳුණු එඩියෙන් ද යුතුව සිටි චේ, ඒ මොහොතේ හමුදා ලොක්කන් ඇමතීය.
“මං දැනගෙන හිටියා උඹලා මාව මරා දමන විත්තිය. උඹලාට අහුවෙන්න මං පණපිටින් ඉතුරු විය යුතුව තිබුණේ නෑ. පිදෙල්ට කියාපල්ලා මට වූ මේ වැරදීම විප්ලවයේ අවසානය නොවන වග. එය කවදා හෝ වෙනත් තැනකින් මතුවේවි….
….ඒ වගේම මේ සොල්දාදුවන්ට උඹලා කියලා දෙන්න ඕනෑ හරියට ඉලක්ක කරලා වෙඩි තියන හැටි.”
ඒ සමගම මාරියෝ ටෙරාන් පිට පිට තවත් වෙඩි දෙකක් චේට එල්ල කළේය. එකක් ඔහුගේ ගෙල පසාරු කරගෙන ගිය අතර අනෙක හදවතට එල්ලවිණ….
(චේ – මාලනී ගෝවින්නගේ – 2000)
Nanda Wanninayaka 